Deze nare ziekte is voor het eerst gediagnosticeerd in de USA en is nu vrijwel overal ter wereld aangetoond bij katten. Afhankelijk van de studie werden percentages aangetaste katten gevonden van 0 tot 82%. Bijvoorbeeld, globaal voorkomen van 10-15% bij huiskatten in USA en UK, tot 31% van de katten op een Amerikaanse kattenshow and 30% in Engelse ontlastingsmonsters van katten met diarree.
Het betreft een eencellige, protozoaire darmparasiet bij katten. Vooral kittens en katten tot 1 jaar zijn gevoelig, zelden zien we symptomen bij dieren ouder dan 2 jaar. Het veroorzaakt chronische dikke darm diarree, doch de dieren tonen verder niet ziek. We zien het met name bij katten die in grotere groepen gehuisvest zijn en vaker bij raskatten. Cattery’s, dierenopvangcentra en huishoudens met meerdere katten vormen een groter risico. Bij sommige rassen komt de parasiet vaker voor, bijvoorbeeld bij burmezen, siamezen, sphynxen en maine coons.
De parasiet lijkt een beetje op Giardia, maar deze is minder hardnekkig in de omgeving dan Giardia, dit komt omdat deze parasiet geen cysten vormt. In verse ontlasting overleeft deze parasiet maximaal enkele dagen, in urine/water/voedsel enkele uren en in droge omgeving max 30 min.
Overdracht van besmetting vindt plaats door direct contact tussen katten onderling of via verse ontlasting (faeces) maar kan ook via (naakt)slakken(uitwerpselen).
De ziekteverschijnselen (kunnen) zijn:
De diagnose kan op verschillende manieren worden gesteld:
In 1 studie waren de resultaten positief in resp: 5/36, 20/36 en 34/36 van de gevallen. De parasieten worden intermitted (met tussenpozen) uitgescheiden, dus er bevindt zich geen constante hoeveelheid parasieten in elk staal ontlasting.
Met betrekking tot de behandeling is de vraag of deze wel nodig is in alle gevallen. Meestal is het een zelflimiteerende ziekte, dus de kat ‘groeit er als het ware overheen’. Soms is vezelrijk voer van goede kwaliteit in combinatie met probiotica al afdoende om de klachten wat te verminderen, waardoor het draaglijk(er) is voor kat en eigenaar.
Ronidazole gedurende 2 weken oraal is het enige middel dat echt het aantal parasieten reduceert. Dit geneesmiddel is niet geregistreerd voor de kat en dient met voorzichtigheid voorgeschreven te worden ivm mogelijke bijwerkingen. Bijwerkingen zijn van neurologische aard (wankel, epilepsie), soms braken en sloomheid. Het mag absoluut niet aan drachtige poezen gegeven worden.
Daarnaast is het een bittere substantie. Ook reguliere hygiene maatregelen zijn van belang, denk aan: goed handen wassen na contact met ontlasting of kattenbak, letsels door krabben of bijten direct goed ontsmetten en in de gaten houden. Gebruik ook handschoenen bij het werken met ronidazole.
Overdracht naar mensen is in een zeldzaam geval gemeld, vooral kinderen tot 5 jaar, ouderen (vanaf 65 jaar), zwangeren en mensen met een verminderde weerstand door ziekten of medische behandelingen, moeten hier wel extra voor oppassen, in dat geval wordt contact met katten met diarree afgeraden, ook kunnen zij beter de kattenbak niet verschonen en dienen zij direct na contact met katten hun handen grondig te wassen.
Opnieuw opflakkeren van klachten kan optreden, deze aandoening kan langdurig (9 maanden tot een jaar) aanhouden. Het idee is dat de kuur ronidazole het aantal parasieten drastisch vermindert, waardoor de diarree verdwijnt, doch de kat moet zelf de overige parasieten elimineren.
Het wordt afgeraden om bij het vaststellen van deze diagnose in bijvoorbeeld een cattery de asymptomatische dieren (dieren zonder ziekteklachten) preventief te behandelen. Omdat ronidazole potentieel giftig is, niet geregistreerd is voor gebruik bij de kat en deze kuur sowieso niet alle parasieten afdoodt. De kans dat je door het behandelen van de hele groep de parasiet uit de cattery elimineert is dus klein.
De prognose van tritrichomonas is over het algemeen goed te noemen. De meeste katten overwinnen deze parasiet volledig en herstellen goed.
Dierenarts Jessica Brammer-Schreuder
Dierenkliniek Oudorp, Alkmaar
